Wat nam je vroeger mee op kraamvisite? Precies… een krentenwegge. Als kraamvrouw kreeg je er niet eentje van zo’n anderhalve meter, maar vaak een heleboel. Handig omdat de gezinnen toen groot waren. Wat zou een kraamvrouw van tegenwoordig doen met zoveel meterslange broden?
Wat is een Krentenwegge?
Het ‘gewone’ krentenbrood was vroeger een waterbrood waarin krenten werden verwerkt. Voor een geboorte moest dat natuurlijk wel een tikkie luxer. Het water werd vervangen door melk en een lekker stuk boter. Behalve de krenten gingen er ook rozijnen en zelfs stukjes sukade in. Meestal was een krentenwegge zo’n 1,5 meter lang en kon wel 20 tot 25 kilo wegen. In Winterswijk werd een krentenwegge van maar liefst zes meter aangeboden.
Waar komt deze traditie vandaan?
De traditie van de krentenwegge komt vooral in het oosten van Nederland voor. Het ‘kraamschudden’ was een belangrijk gebeuren. Natuurlijk moest de baby bekeken en vastgehouden worden, zelf al was het ’t twaalfde kind. In de overige delen van Nederland kwam deze traditie minder voor. In Zuid-Holland en Friesland had het brood de vorm van een tulband.
Wanneer werd het brood gegeven?
Dat verschilde toch echt per streek. Soms was het de bakker die het brood van te voren al had gebracht. Het bezoek nam dan nog wel een pak koffie, een pakje roomboter en wat koekjes of cake mee. De kraamvader moest de geschenken natuurlijk wel in het zicht tentoonspreidden. In Drenthe werd de krentenwegge door de familie geschonken op de dag van de geboorte. De wat ‘verdere’ familie bestelde het brood pas na veertien dagen. In Overijssel was het juist de buurvrouw die met gezwinde spoed naar de bakker ging.
Meerdere krentenwegge werden afgeleverd
In bijvoorbeeld Ommen waren wel achttien bakkerijen aanwezig, die het toch echt als een ware competitie zagen…wie had nu toch het lekkerste brood? In sommige plaatsen werden er zelfs afspraken gemaakt dat er maar één wegge per bakkerij besteld mocht worden. De kraamouders moesten wel onthouden van wie ze welk brood hadden gekregen: het was namelijk de traditie dat de gulle gever alleen van zijn eigen brood mocht proeven.
Foto:
Nationaal Archief
Dit is door mij in één ruk gelezen . Bij ons in Vlaanderen is dit niet bekend (dit brood) Dank je wel om dit verhaal te delen
In de buurt waar ik destijds woonde was het aan de twee naaste “naobers” om de krentenwegge aan te bieden. Bij het naar huis gaan moest je niet vergeten om die beide buurvrouwen een stukje van de wegge mee naar huis te geven zodat de huisgenoten er ook van konden proeven.
Het was ook gewoonte dat de baby door alle buurvrouwen even werd vastgehouden en dan doorgegeven naar de volgende. Met een paar vrijgezelle dames in de kring was dat wel eens billenknijpen als die aan de beurt waren.
Als koorlid heb ik dit twee keer mee mogen maken. De krentenwegge wordt op een ladder gelegd. Vier man dragen de ladder en vormen de voorhoede van de stoet. Bij het huis van de boreling wordt het brood aan de ouders gegeven en dan snijdt de verse vader het brood aan. De plakken worden met echte boter besmeerd en belegd met schinken of (Hollandse !) kaas. Aan het einde van de avond zijn de magen van het ganse koor vol en menigeen is aangeschoten door de vele snaps. Het is brood op en men gaat letterlijk en figuurlijk voldaan huiswaarts.
Leuk stuk, compleet met recept en filmpje.