Koken op het petroleumstel

Koken op petroleum was voor veel vrouwen heel gewoon. Misschien wel net zo gewoon dat je uren van te voren moest beginnen voordat het eten klaar was. Jamie Olivers 30 minuten koken was er toen echt niet bij. Wat weten we eigenlijk over het koken op petroleum?

Nieuwe brandstof petroleum

Petroleum werd vanaf 1851 commercieel gewonnen, maar het zou nog 25 jaar duren voordat ‘iedereen’ gebruik kon maken van deze nieuwe brandstof. Het was te koop bij de drogist, de petroleumman of bij de olieboer, die met zijn kar door de straten reed om de petroleumvaten en petroleumkannen te vullen.

Waar werd petroleum voor gebruikt?

Behalve als brandstof voor petroleumkachels en petroleumstellen, gebruikte men het ook in petroleumlampen. Doordat petroleum uiterst brandbaar is en men niet altijd even secuur was met het bijvullen ervan, ging in die tijd menig huis in vlammen op. Had je brand? Dan mocht je dat echt niet blussen met water! Petroleum blijft namelijk drijven op water. De brand moest geblust worden met zand. In veel keukens stonden daarom de drie emaille bakjes met “Zand, Zeep en Soda”.

De geur en de roet!

De geur was inderdaad wel heel specifiek te noemen en werd niet door iedereen gewaardeerd. De geurige aroma’s die vrijkwamen tijdens het koken, werden al snel vermengd met die van de petroleum. Ook het roet wat tijdens de verbranding vrijkwam was voor menig huisvrouw een bron van ergernis.

Koken op petroleum

Koken op petroleum was relatief goedkoop in vergelijking met het koken op de kolenkachel. In sommige huishoudens werd er alleen gedurende de zomer gekookt op het petroleumstel, zodat de kolenkachel dan niet aanhoefde. Het vlammetje van het petroleumstel was klein, vandaar de keuze uit petroleumstellen met meerdere pitten. Had je meerdere pannen, dan gebruikte je ook meerdere petroleumstellen.

Het petroleumstel en zijn einde

De petroleumstellen van ‘Haller’ zijn toch wel het meest verkocht. Het bedrijf begon in 1876 in Hamburg met het produceren van petroleumstellen en petroleumkachels. Het werd één van ’s werelds grootste producenten. Doordat men begon te koken op eerst stadsgas en later op aardgas, verdwenen de petroleumstellen richting de zolder of in de schuur. Vandaag de dag worden ze overigens nog steeds gebruikt door de liefhebber voor het ouderwets stoven van gerechten.

 

Foto:
Nationaal Archief

 

12 Comments

  • Beter,veiliger en goedkoper een HOOIMADAM
    oftewel een cooking bag
    Ook voor stoofpeertjes en suddervlees

  • Wel ik heeft er drie staan en gebruik deze dagelijks nu MET DIE HOGE GAS PRIJZEN en het bevalt mijn best je moet ff wat tijd investeren ,maar de aardappelen worden tegelijke tijd gekookt als de groente want die word gestoomd,dus we allemaal terug in de tijd met koken

  • Petroleumstellen branden heel goed op lampolie van het merk Farmlight. En geeft geen geur af, absoluut niet. Ik kook er al op sinds 2005. Er komt bij de voorjaarsschoonmaak geen zwart water van mijn gordijnen….

  • Hallo,

    Heb dr ook eentje van de Kringloop gehaald, maar petroleum niet echt goedkoop aan te komen. Heb wel nog bijna 2 flessen Bio-Ethanol staan, is dat ook te gebruiken?

    M vr gr.
    Carla

  • Ik heb er 3 in verschillende maten en gebruik ze regelmatig voor soep of voor suddervlees. Iemand enig idee waarom het oliestel aan de buitenkant ook altijd vet is van de olie?

  • Net als mijn ouders een stel gekocht. Nog even uitzoeken hoe en wat het beste werkt.
    Het draadjesvlees van mijn moeder was idd lekker.

  • Mijn vrouw gebruikt dit nog steeds bij het bereiden van rundvlees (draadjesvlees)

  • Ik kook regelmatig op een petroliestel. Ik gebruik er lampen-olie voor. Daar komt ook een geurtje van af maar die is naar mijn idee niet zo penetrant. Je hebt natuurlijk ook verschillende kwaliteiten. Die van BT’S (voorheen Tendo) is heel goed. Qua tijd duurt het niet veel langer voordat je eten klaar is in vergelijking met elektrisch koken.B

  • Voor Bastiaan: op Marktplaats worden er veel te koop aangeboden!

  • Leuk te lezen. Waar kun je tegenwoordig nog echte petroleum kopen? Er wordt alleen zibro kaminbrandstof aangeboden als alternatief.

    • Hai Bastiaan, ik weet niet of je inmiddels petroleum hebt gevonden, maar op Marktplaats vind je de “oliehandelaar”, die prima petroleum verkoopt, in verschillende kwaliteiten. De C plus schijnt de beste te zijn. Ik heb die nu, hij ruikt en roet minder dan de B kwaliteit, maar ik heb nu wel problemen met mijn lonten. Ik ben nog aan het uitzoeken wat ik daar mee kan. Het brandt wel hoor! 🙂 Met de B kwaliteit had ik geen problemen met de lonten, maar het rook erg, en alles werd een stuk zwarter dan met de C plus. Ik weet nu waarom de dames vroeger een grote voorjaarsschoonmaak hielden, en waarom de kamers zo vaak gewit werden, lol. Ik heb zelf het gas de deur uit gedaan, omdat het te duur werd. Ik doe nu alles met petroleum. Het is een heerlijke warmte, en ik vind het oergezellig. 😀

  • Leuk wij koken nog dagelijks op petroliumstellen.Om extra pannen te kunnen gebruiken.

Laat een reactie achter