Denk je in Limburg aan carnaval, dan horen daar nonnevotten bij. Nee…geen carnavalskostuum, maar een lekkernij wat oorspronkelijk uit Sittard komt en gegeten wordt in de carnavalsperiode vanaf 11 november tot met Vastenavond.
Er is wel enige onduidelijkheid over de oorsprong van dit ‘vetgebak’ wat behalve nonnevot ook wel strik (sjtrik) of poeffel (Heerlen) wordt genoemd. Hebben onze Limburgse ‘brikkebakkers’ dan het recept van het Duitse ‘Nonnifutte’ mee naar huis genomen, na noeste arbeid in de steenbakkerijen van onze oosterburen?
De oorsprong in Nederland
Of ligt de oorsprong bij de zusters Franciscanessen in Sittard? Zij gaven deze lekkernij tussen 1600 en 1700 aan de gulle gevers die lompen en vodden brachten, waarvan de opbrengst aan de armen werd gespendeerd. Het gebak heeft de vorm van een lus met een losse knoop. Niet zo gek dus dat de naam ‘nonnevotten of strikken’ best wel eens zou kunnen duiden op het achterwerk van de kloosterzuster waarop de ‘strik’ van haar schort gedrapeerd lag.
Folkloristisch gebruikt
Heel vroeger deelden de ‘Vastenavondgekken’ deze lekkernij uit (samen met leverworst, bloedworst, peperkoek en varkensblazen) aan de kinderen in de straten van Sittard. Een huidige traditie is dat ieder jaar een vakkundige jury bij tientallen Limburgse bakkers een nonnevot proeft. Het gebak wordt beoordeeld op het uiterlijk, de structuur, het vetgehalte en natuurlijk hoe deze smaakt. De winnaar mag zich ‘de beste nonnevot bakker’ van het jaar noemen.
Wil je zelf eens nonnevotten bakken?
Wat heb je nodig voor ongeveer 30 stuks:
- 1000 gram bloem
- 400 gram lauwe melk
- 200 gram boter of margarine
- 100 gram verse gist
- 50 gram suiker
- 20 gram zout
- 2 ei
- (frituur)olie
- fijne suiker
- snufje kaneel
Meng bloem, melk, suiker, ei met het gistmengsel en kneed dit tot een soepel deeg.
Vervolgens boter en zout toevoegen en wederom kneden tot een geheel.
Deeg onder een doek gedurende 40 minuten laten rijzen.
Daarna het deeg plat slaan totdat er een soort platte pannenkoek ontstaat
De deegpannenkoek dubbelvouwen en opnieuw 15 minuten laten rijzen.
Opnieuw het deeg plat slaan.Snij repen uit het deeg van ongeveer 30 centimeter en rol deze rond en maak er een knoop of strik in.
Laat de ongebakken Nonnevotten ongeveer 10 minuten narijzen op een met bloem bestoven keukendoek.
Frituur vervolgens de Nonnevotten in hete (frituur)olie van 180 graden Celsius
Meng fijne tafelsuiker met een vleugje kaneel en wentel daar de nog warme nonnevotten doorheen.
Eet smakelijk!
Foto:
Nationaal Archief
… en dan maar Carnavallen!
Vanuit het Westen naar Breda – ’t Turfschip. Gekleed als Zigeunerin met strokenrok, de heren in spijkerbroek met blauwe kiel en rode zakdoek. De punten hiervan door een luciferdoosje gehaald. Hoe mijn vriendin gekleed was, weet ik niet meer. We waren ruim op tijd want we moesten ook weer ruim op tijd terug voor de babysitters. Er was nog haast niemand in de zaal, het wachten was op wat meer enthousiastelingen en daar kwam de muziekkapel. Het spektakel kon beginnen. Het werd geweldig. Ik kan me nog herinneren: Zak ’s effe door, zak’s effe door da’s goed voor de lijn… Er werd dan in een lange brede lijn gehost met de armen om elkaars schouders en op zak’s effe door, door de knieën zakken. En leuk dat ik dat vond… geweldig, wat een feest. Ik was de overige leden van ons gezelschap al lang kwijt geraakt.
De afspraak was om om half elf bij een bepaalde paal te zijn. En ja hoor, tegen die tijd stonden ze daar te wachten. In de verte zag ik ze al staan… Naderde ik het afgesproken punt dan keek ik even een andere kant uit en verdween spoorslags tussen de massa… Het werd een onvergetelijke avond, ook door het feit dat ik mijn gouden slavenarmband was kwijtgeraakt.