Deze maand is het precies 75 jaar geleden dat koningin Wilhelmina na vijf jaar ballingschap weer voet op Nederlands grondgebied zette.
Koude kermis thuis
Tijdens de Duitse inval landden er in Den Haag naziparachutisten die de opdracht hadden om de koninklijke familie gevangen te nemen. Zij kwamen echter van een koude kermis thuis, want de vogels waren al gevlogen. In de vroege ochtend van 13 mei 1940 was koningin Wilhelmina namelijk al naar Hoek van Holland vertrokken, waar Engelse torpedojagers haar opwachtte. Overigens had het toenmalige kabinet-De Geer pas een uur daarvoor van haar vertrek vernomen. Waarheen ze vertrok bleef in eerste instantie nog even geheim. Later werd bekend dat het koningshuis al sinds de herfst van 1939 in onderhandeling was met Londen over een mogelijk vertrek naar Engeland. Ook was er afgesproken dat prinses Juliana in het geval van een Duitse invasie met haar kinderen naar Canada zou gaan.
Het volk was woedend
Het Nederlandse volk voelde zich na Wilhelmina’s vertrek vreselijk in de steek gelaten. Ooggetuigen vertelden later dat mensen uit boosheid portretten van de vorstin uit het raam smeten. Kranten, historici en staatkundigen bogen zich indertijd over de vraag of de vorstin feitelijk geen abdicatie had gepleegd. In artikel 21 van de Grondwet stond immers dat de zetel van het Rijk nimmer buiten Nederland kon worden geplaatst. Had de koningin niet veel beter kunnen uitwijken naar een van de Nederlandse koloniën zoals Suriname, de Nederlandse Antillen of Nederlands-Indië? Dan was ze tenminste op Nederlands grondgebied gebleven.
Leve de koningin
Gedurende de oorlogsjaren deed Wilhelmina haar best om het Nederlandse volk op afstand te ondersteunen. Via Radio Oranje sprak ze bemoedigende woorden. Op 13 maart 1945 bracht zij na lange afwezigheid voor het eerst een bezoek aan het bevrijde zuiden van Nederland, waarna ze in mei definitief naar ons land terugkeerde. De bevolking ontving de vorstin weer met open armen: ‘Leve de koningin’.
Foto
Nationaal Archief
