Het Plakkaat van Verlatinge wordt gezien als de geboorteakte van Nederland, en het is een belangrijke voorloper van onze grondwet.
Filip rasechte katholiek
In de zestiende eeuw bestonden de Lage Landen uit een verzameling van vorstendommen, waarvan de macht verdeeld was over diverse heersers, met vanaf 1555 aan het hoofd de Spaanse koning Filip II (1527-1598). Hoewel in deze vorstendommen het katholicisme de enige toegestane religie was, verspreidde de uit Frankrijk overgewaaide Hervormingen zich razendsnel. Filip, een rasechte katholiek, wilde een eind maken aan deze ketterij en stuurde tirannieke legeraanvoerders, onder wie de gevreesde landvoogd Alva.
Tirannieke vorst
In 1579 werd duidelijk dat de katholieke en de protestantse gewesten totaal niet samen konden werken tegen de onderdrukkende Spaanse legers. De katholieke gewesten verklaarden zich in de Unie van Atrecht zelfs trouw aan Filip. De protestantse gewesten zagen de koning helemaal niet zitten en vormden de Unie van Utrecht. Op 26 juli 1581 schreven de leden van deze Unie het Plakkaat van Verlatinge, waarin ze stelden dat de Spaanse koning hun rechten had geschonden en dat hij geen beschermende vorst was, maar een tiran. Daarom mochten zijn onderdanen hem als vorst afzweren en zelfs een andere leider kiezen. Omdat geen andere vorst voorhanden was, besloot men in 1588 om voortaan verder te gaan als de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
Pronkstuk van Nederland
Dat het Plakkaat van Verlatinge van symbolisch belang is, blijkt wel uit het feit dat in de Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring uit 1776 tekstdelen uit het Plakkaat zijn overgenomen. Ook onze koning Willem-Alexander haalde bij zijn inhuldiging op 30 april 2013 een passage aan.
Foto:
Wikimedia Commons
