Het personage Bartje uit de streekromans van Anne de Vries groeide uit tot hét symbool van de provincie Drenthe. Zijn uitroep: “Ik bid niet veur brune bon’n” werd legendarisch.
Twintig groene schoolschriftjes
Auteur Anne de Vries (1904-1964) werd geboren in het Drentse dorpje Kloosterveen. Hij had van jongs af aan een voorliefde voor schrijven. Als scholier schreef hij berichtjes voor de Asser Courant die hem vijftig cent per stuk opleverden. Op zijn negentiende werd hij onderwijzer. In 1935 schreef hij in twintig groene schoolschriftjes het verhaal over het opstandige Drentse arbeidersjongetje Bartje. Het originele manuscript wordt tot op de dag van vandaag bewaard in een speciaal kistje in het Drents Archief. Na het grote succes van Bartje kwam in 1940 het vervolg; ‘Bartje zoekt geluk’. Later schreef De Vries onder meer de beststeller ‘De levensroman van Johannes Post’ en de jeugdboekenserie ‘Reis door de nacht’.
Standbeeld ontvoerd
In 1972 bewerkte Willy van Hemert de verhalen over Bartje tot een dramaserie voor televisie. Deze werd in zeven delen door de NCRV uitgezonden. Bijzonder was dat alle rollen in de serie gespeeld werden door in Drenthe geboren amateurs. De dialogen werden in de streektaal gevoerd en ondertitel in Algemeen Nederlands. In het verhaal groeide Bartje Bartels op in een arm landarbeidersgezin. Bruine bonen vond hij het walgelijkste eten dat er bestond. Hij haalde de woede van zijn vader op de hals toen hij koppig verklaarde dat hij echt niet voor de vieze bruine bonen wilde bidden. Tijdens zijn jeugd kreeg Bartje heel wat voor zijn kiezen. Het gezin belandde zelfs in het armoedehuis. Toen het tij leek te keren overleed zijn moeder. Na het overlijden van zijn vader nam ‘Bart’, die inmiddels als knecht werkte, de zorg voor het grote gezin op zich. Het Drentse boegbeeld Bartje heeft sinds 1954 een stenen standbeeld. Vanwege vandalisme werd het beeld in 1981 vervangen door een bronzen verie, die later meermaals van zijn sokkel is ontvoerd.
Foto:Nationaal Archief
