De rol van de vrouw in het verzet ten tijde van de Tweede Wereldoorlog is vaak onderbelicht gebleven, terwijl zij in werkelijkheid evenzeer haar mannetje stond.
Meisje met het rode haar
Lange tijd hadden historici een traditionele kijk op de rolverdeling tussen mannen en vrouwen. De man werkte buitenshuis en de vrouw deed het huishouden. Daarom vond men dat alleen mannen het echte gevaarlijke verzetswerk deden en vrouwen slechts de ondersteunende ‘klusjes’. Over het algemeen werd ervan uitgegaan dat zo’n 45.000 mensen in het georganiseerde verzet zaten, waarvan ongeveer tien procent vrouw was. De meeste taken waren die van koerierster, het verspreiden van illegale kranten, drukwerk en distributiebonnen en het regelen van onderduikadressen. Maar ze pleegden ook sabotageacties of liquideerden eigenhandig nazi’s. Dat deden bijvoorbeeld de Haarlemse zussen Truus en Freddie Overstegen en stadsgenoot Hannie Schaft, beter bekend als het meisje met het rode haar. Hannie en Truus executeerden samen de NSB-agent Willem Zirkzee. De zussen overleefden de oorlog, Hannie werd opgepakt en geëxecuteerd.
Onschatbare waarde
Vrouwen vervalsten ook allerlei soorten ‘Ausweise’, bonkaarten en persoonsbewijzen. De Groningse Siet Tammens was betrokken bij een overval op een bonnenkantoor en liquidaties. Zij kreeg de doodstraf opgelegd maar wist de oorlog te overleven. Het verlenen van onderduikhulp werd overigens lange tijd niet gezien als een vorm van verzet, terwijl het toch een bijzonder riskante onderneming was. In september 1944 waren er zo’n 350.000 onderduikers in Nederland. Werd men met een onderduiker in huis gesnapt of verraden, dan volgde een gevangenisstraf of zelfs een transport naar een concentratiekamp. Dat overkwam de Winterswijkse Helena Kuipers-Rietberg, alias Tante Riek. Zij gaf veel vluchtelingen een onderduikadres. Ze werd naar het Duitse kamp Ravensbrück gedeporteerd, waar ze maanden later aan tyfus overleed. Hoewel de namen van duizenden vrouwen nooit in de geschiedenisboeken zijn opgenomen, is hun werk van onschatbare waarde geweest voor het verzet.
Foto
Wikipedia
