Een oud Gronings streekgerecht is de poffert, een heerlijke tulbandvormige broodcake met een gat in het midden.
Verschillende benamingen
Hoewel de poffert typisch Gronings is, hebben de Friezen hun boffert, de Urkers hun dikkoek en de Gelderlander de poddik-in-de-tromme. In de Zaanstreek staat het bekend als ketelkoek. Hoe dit broodachtige baksel ook heet, de hoofdingrediënten zijn hetzelfde: bloem, melk, rozijnen en ei, met gist als rijsmiddel. Hoewel erg lekker als nagerecht, werd het vroeger meestal als hoofdmaaltijd in de wintermaanden gegeten. De poffert wordt vanwege zijn eenvoud misschien wel een beetje ten onrechte geassocieerd met armeluiskost. Maar van origine was het juist een echt feestmal door de toevoeging van onder meer worst, spek, stroop, rozijnen of ander gedroogd fruit. Deze ingrediënten waren bij arbeidersgezinnen normaal gesproken een echte uitzondering. Het misschien wel oudste en bekendste poffertrecept staat in het achttiende eeuwse kookboek van de familie Alberda van de Menkemaborg in Uithuizen, dat opgeslagen ligt in de Groninger Archieven.
Terug van weggeweest
Het beslag van de poffert lijkt op dat voor pannenkoeken, met dat verschil dat het beslag eerst moet rijzen. Daarna wordt het in een zogenoemde poffertpan of pofferttrommel geschonken, een vertind blik met bijpassend deksel. Volgens traditie wordt de poffert niet in de oven gebakken, maar au bain-marie langzaam gegaard in een pan met kokend water. De ‘povverd’, zoals de Grunnegers zeggen, wordt het liefst warm gegeten, gedoopt in gesmolten roomboter en (bruine) suiker of stroop. De nostalgische poffert is weer helemaal terug van weggeweest. Tegenwoordig zijn poffertvormen online of in kookwinkels te koop. Op internet staan diverse lekkere recepten waarin de poffert zelfs in een tulbandvorm in de oven wordt gebakken. Geen zin om zelf te bakken? Sinds 2016 wordt er in Winsum jaarlijks de Grunneger Poffertdag gehouden. Een vakkundige jury beoordeelt wie de allerlekkerste poffert heeft gebakken en natuurlijk kan er flink geproefd worden.
Foto:
Pofferttrommel van Ria Idema
Mijn moeder maakte het vroeger op het kleinste pitje van het gasfornuis. Heeeeeeerlijk..
Wat zou ik graag nog de “broodpuddingvorm” van mijn moeder hebben bewaard. Zij maakte er broodpudding in van oud brood i.p.v. meel en gist, maar ook de Friese variatie aten wij vroeger.