De ganzenhoedster een jonge deerne

Eeuwenlang hadden veel boerengezinnen wel een koppel ganzen bij de boerderij, die door een jonge ganzenhoedster werden gehoed.

Slimme waakdieren

De waggelende, zacht gakkende grazers waren zeer geliefd om hun malse vlees, de grote eieren, de (donzen)veren die meerdere keren per jaar geplukt konden worden en de slagpennen, waarmee men zo mooi kon schrijven of waar boogschutters hun pijlen mee bevederden. Alhoewel men ganzen volgens het spreekwoord als ‘dom’ betitelt, zagen de Romeinen in 390 v. Chr. al in dat ze ook prima als slimme waakdieren functioneerden. Dankzij het luide gegak van een groep ganzen werden de ingedommelde Romeinse stadsbewakers op tijd gealarmeerd toen een groep Galliërs ’s nachts de stad probeerden te overmeesteren. De gans (het vrouwtje) en de gent, gander of ganzerik (het mannetje) leven namelijk in een groep, waarbij er altijd een paar op de uitkijk staan die bij onraad dus veel lawaai gaan maken.

Jonge deerne

Eeuwenlang hadden veel boerengezinnen altijd wel een koppel ganzen bij de boerderij. Die mochten dagelijks in de sappige weilanden grazen, waarbij ze door een jonge deerne werden gehoed. In het najaar werden de jonge ganzen naar de ganzenmarkt gedreven, alwaar ze werden verkocht om in december, flink vetgemest, opgediend te worden tijdens het kerstdiner.

Sprookjes en tradities

Er bestaan vele sprookjes over het ganzenhoeden, zoals: ‘De ganzenhoedster’ van de gebroeders Grimm, en ‘De domme jongen uit Meissen’. Die ganzenhoeder wilde dolgraag de intocht van de vorst bijwonen maar hij kon zijn ganzen niet alleen laten. Hij stak de koppen van de ganzen onder zijn broekriem waardoor ze natuurlijk stikten. Toen de vorst ervan hoorde, stelde hij de domme ‘ganzenjongen’ aan als hofnar. Vandaag de dag bestaat het ganzenhoeden nog steeds, maar dan voor educatieve doeleinden. Op de tweede maandag in november vindt de jaarlijkse Ganzenmarkt in Coevorden plaats. Daar staat ook het standbeeld Ganzen Geesje, dat aan die traditie herinnert.

Foto:
Commons Wikimedia