Hoewel in Nederland al vijftig jaar abortusklinieken bestaan, blijft abortus tot op de dag van vandaag een omstreden onderwerp.
Engeltjesmakers
In de oudheid werden al abortussen uitgevoerd. Men gebruikte toen diverse middeltjes, zalfjes en kruiden om de uitdrijving van de vrucht op gang te brengen. Zowel bij de oude Grieken als bij de Romeinen was abortus in sommige gevallen toegestaan, mits de foetus nog niet bewogen had. Met de komst van het christendom werden abortusbehandelingen verboden, maar het gebeurde stiekem toch. In Nederland werd abortus in 1911 expliciet verboden door de invoering van de Zedelijkheidswet. Hoewel er welwillende artsen waren, werden de meeste illegale abortussen uitgevoerd door zogenoemde ‘engeltjesmakers’. Onhygiënische instrumenten en ondeskundige handelingen zorgden voor vaak ernstige complicaties en hadden soms de dood tot gevolg.
Baas in eigen buik
In de jaren zestig kwam met de seksuele revolutie een maatschappelijk discussie over abortus op gang. Het werd toen al wel gedoogd, mits een arts had vastgesteld dat de vrouw in geestelijke nood verkeerde. De actiegroep Dolle Mina streed toen voor legalisering van abortus met onder meer de kreet ‘Baas in eigen buik’, geschreven op hun blote buiken. In 1969 werd de Stichting voor medisch Verantwoorde Zwangerschapsonderbreking (Stimezo) opgericht, waarna in 1971 de eerste (gedoogde) abortusklinieken de deuren opende.
Officieel toegestaan
Er waren echter ook felle tegenstanders van abortus. Toen de toenmalige minister van Justitie Van Agt in 1976 probeerde om een abortuskliniek in Heemstede te sluiten, verzamelden honderden feministische activisten zich bij de kliniek, waarna de inval werd afgeblazen. Na een jarenlange strijd is abortus in Nederland sinds 1984 officieel toegestaan, waarbij de grens bij uiterlijk 24 weken zwangerschap ligt. Na een eerste gesprek met een arts moet de vrouw verplicht vijf dagen bedenktijd in acht nemen voordat de abortus wordt uitgevoerd. Jaarlijks vinden wereldwijd ruim 25 miljoen illegale abortussen plaats. Dat kost dagelijks 130 vrouwen het leven.
Foto
Nationaal Archief
