De eerste poppenhuizen waren echte verzamelingsobjecten van welgestelde dames. Prachtige huizen op schaal met interieurs die een fortuin kostten.
Oudste poppenhuis uit Duitsland
Het eerste poppenhuis was afkomstig van de Duitse kunstverzamelaar hertog Albrecht van Beieren. Hij liet in 1558 een mega groot poppenhuis voor zijn dochter bouwen. Leuk zo’n cadeau, maar het arme kind heeft er nooit mee mogen spelen. Nadat het inpakpapier er van af ging, mocht ze er waarschijnlijk met haar handen op haar rug naar kijken, waarna het huppetee een museum in ging. Het poppenhuis is overigen tijdens een brand in 1674 geheel in vlammen opgegaan.
Uit de hand gelopen hobby
In Nederland hebben een aantal zeer welgestelde dames in de zeventiende eeuw een pronkkabinet (poppenhuis) laten vervaardigen. In het Rijksmuseum zijn poppenhuizen te zien van o.a Petronella Dunois. Haar poppenhuis was een ‘kant en klaar’ kabinet waarin vooral de kraamkamer opviel en de hoeveelheid aan miniatuur zilver. Een ander is van Petronella Oortman. Zij heeft veertien jaar aan haar poppenhuis gewerkt. Glasblazers, zilversmeden, meubelmakers en kunstschilders kwamen er aan te pas. Het miniatuur porselein liet ze via de VOC uit China en Japan komen. Haar pronkkabinet kostte zoveel (20.000-30.000 gulden), dat ze er een heus grachtenpand van had kunnen kopen. Niet alles van dit huis is bewaard gebleven. Doordat ze apetrots háár poppenhuis heeft laten portretteren door Jacop Appel, weet men tegenwoordig precies wat er in heeft gestaan.
Al in de achttiende eeuw beroemd
Het Gemeentemuseum Den Haag en het Frans Hals Museum zijn beide in het bezit van een poppenhuis van Sara Ploos van Amstel-Rothé. Zij beschreef uiterst gedetailleerd welke meubelmaker, glasblazer, ivoordraaier, schilder of zilversmid werd ingehuurd voor het vervaardigen van de miniatuurvoorwerpen. Alleen al die gegevens zijn historisch gezien erg belangrijk. Ook zij gaf een fortuin aan haar huizen uit. Haar verzamelwoede begon met de aankoop van drie poppenhuizen op een veiling voor meer dan duizend gulden. Ze liet deze huizen uit elkaar halen en gebruikte de onderdelen voor het vervaardigen van haar eigen poppenhuizen. Het naai- en borduurwerk deed Sara overigens zelf. Het trieste is dat ze zelf niet lang van haar pronkkabinetten heeft kunnen genieten. Tijdens een reis met haar gezin sloegen de paarden op hol, waardoor de koets in het water terecht kwam. Haar gezin overleefde het, maar Sara die erg corpulent was kon niet meer gered worden.
Echte pronkstukken
De poppenhuizen werden overigens niet voor niets pronkkabinetten genoemd. De dames konden hun visite urenlang vermaken met verhalen over de vervaardiging van hun huis. Gasten kwamen speciaal voor de poppenhuizen op visite. Het pronkkabinet van Sara Rothé was zelfs al in de achttiende eeuw beroemd in binnen- en buitenland en trok veel bezoekers.
Nog meer bekende poppenhuizen
Speciaal voor Queen Mary werd in 1924 een poppenhuis gebouwd. Het bijzondere aan dit huis is dat niet alleen de lampen aan kunnen, maar er ook een werkende lift aanwezig is. Uit de kraantjes komt stromend water en grappig genoeg kan zelfs het toilet doorgespoeld worden. Het poppenhuis staat tentoongesteld in Windsor Castle. Zo heeft toenmalig prinses Máxima in 2007 voor haar dochters het poppenhuis Het Kleine Loo cadeau gekregen. Het huis is geheel ingericht zoals het er in 1914 uitgezien moet hebben.
Foto
Nationaal Archief
