Nederlandse postorderbedrijven

Vandaag besteld, morgen in huis; dat was voor postorderbedrijven in de negentiende eeuw nog onmogelijk. Het duurde toen dagen, soms wel  weken voordat een op afstand gekocht product geleverd werd.

Super dunne catalogus

Een van de allereerste Nederlandse postorderbedrijven was de Eerste Nederlandsche Verzendingszaak J.S.J. Dietz uit Amsterdam. Zij verzonden vanaf 1857 een catalogi waaruit men kleding en aanverwanten artikelen kon bestellen. Na de Tweede Wereldoorlog kwamen de postorderbedrijven meer in zwang. De Duitse ondernemer Werner Otto gaf zijn eerste catalogus in 1949 uit. Die bestond uit veertien pagina’s waarop 28 schoenen werden aangeprezen. Vanaf 1979 kon men ook in ons land bij zijn toonaangevende postorderbedrijf bestellen. Otto’s landgenoot Josef Neckermann publiceerde in 1950 zijn eerste catalogus, een blaadje bestaande uit twaalf pagina’s met daarop 133 modeartikelen. In ons land kwam Necerkmanns catalogus in 1968 uit.

Kleding en bloembollen

Na Otto en Neckermann volgde een reeks andere postorderbedrijven. De Nederlandse ondernemer Herman Wehkamp startte in 1952 met zijn eigen verzendhuis: Wehkamp’s Fabriekskantoor. Hij leende geld van zijn moeder en startte met de verkoop van matrassen en beddengoed die per post besteld konden worden. Warenhuisketen Ter Meulen begon in 1954 met Ter Meulen Post. Hoewel het postorderbedrijf in 1986 werd verkocht, ging het in 1993 failliet. Naast kleding en witgoed kon men ook andere artikelen bij een postorderbedrijf bestellen. Bij Overtoom bestelde men kantoorartikelen en bij Pabo erotische artikelen. De catalogus van Bakker bestond uit een assortiment tuinartikelen, bloembollen en allerlei zaden. Toch bleek niet ieder postorderbedrijf even betrouwbaar. Uitgeverij Lekturama kreeg in 2015 een torenhoge boete van 745.000 euro opgelegd voor het ongevraagd toezenden van vervolgzendingen naar de consumenten. Het grote succes van de postorderbedrijven is waarschijnlijk mede te danken doordat men de aankopen gespreid kon afbetalen. Echter over de termijnbedragen werd wel een torenhoge rente berekend. Hoewel het op de pof kopen handig leek, kwamen veel huishoudens hierdoor wel flink in de financiële problemen.

Foto:
Met dank aan: Tineke Kramer