Waarom viert Nederland nieuwjaarsdag op 1 januari?

De viering van nieuwjaarsdag was werkelijk eeuwenlang een complete chaos! Dankzij een beslissing van de Spaanse landvoogd Requesens viert Nederland nieuwjaarsdag op 1 januari.

Koningsoffer

De Babyloniërs vierden het rond 2600 v. Chr. eind maart met een ‘koningsoffer’. Om de koning te sparen, werd een slaaf geofferd die speciaal voor die ene dag tot koning werd gekroond. De Germanen vierden hun ‘Joelfeest’ in december. Zij brachten offers en maakten daarbij extra veel lawaai, om het nieuwe jaar ‘demoonvrij’ in te kunnen gaan. De Romeinen vierden nieuwjaarsdag wanneer de lente begon, maar dat viel echter ieder jaar weer op een andere dag.

Juliaanse kalender 

Julius Caesar (100 v. Chr.-44 v. Chr.) bracht  hier verandering in, door in 44 v. Chr. de Juliaanse kalender in te voeren. Voortaan begon het nieuwe jaar op 1 januari. Net als de Romeinen vonden ook de Germanen Nieuwjaarsdag vieren op 1 januari een prima plan. Ze hielden deze datum aan tijdens de invoering van de Gregoriaanse kalender (1582). De katholieke kerk echter, ergerde zich enorm aan deze heidense feestdag. Men probeerde er een christelijke feestdag van te maken door met de datum te gaan schuiven. Nieuwjaarsdag viel opeens op Sint Maarten, op Kerstmis en zelfs op Pasen. Totdat de Franse koning Charles IX in 1563 opdroeg de Juliaanse kalender weer in ere te herstellen.

Drenthe om in 1701

In Nederland vieren we nieuwjaarsdag pas sinds 1575, dankzij een besluit dat genomen werd door de Spaanse landvoogd Requesens (1528-1576). Het was een kerkelijk besluit, waar niet meteen alle provincies gehoor aangaven. Pas nadat Drenthe in 1701 als laatste provincie overstag ging, vieren we landelijk nieuwjaarsdag op 1 januari.

Nieuwjaars lekkernijen

Veel Nederlandse provincies kennen overigens oeroude nieuwjaarsgerechten die erg leuk zijn om te maken. Op www.smulweg.nl vind je deze streekgerechten zoals: Staphorster Fleeren, een kruidige wafel met anijs. Limburgse nonnevotten, een heerlijk gebakje in de vorm van een knoop of Groningse en Oost-Friese spekkedikken, een klein pannenkoekje met droge worst en een stukje spek.

Foto
Nationaal Archief